Một số doanh nghiệp lớn phải ‘bán mình’ để duy trì sản xuất

Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội về việc đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022; tình hình triển khai kế hoạch năm 2023. Nội dung này sẽ được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp 5, dự kiến khai mạc vào ngày 22/5 sắp tới.

Theo Chính phủ, bối cảnh thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, song kinh tế vĩ mô vẫn trong nước vẫn được giữ vững, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, đã chủ động giảm lãi suất điều hành để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định tỷ giá.

Nền kinh tế ước xuất siêu 6,35 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm. Giải ngân vốn đầu tư công được đẩy mạnh, hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng. Nguồn cung xăng dầu, điện được bảo đảm, giữ vững an ninh năng lượng.

Tuy vậy, tăng trưởng kinh tế quý I/2023 ước đạt 3,32% so với cùng kỳ 2022, thấp hơn kịch bản. Một số địa phương ở vùng kinh tế trọng điểm có tốc độ tăng GRDP ở mức thấp.

Nêu lý giải, Chính phủ cho rằng nền kinh tế có độ mở lớn, chịu tác động từ nền kinh tế thế giới gặp khó khăn. Đơn hàng sụt giảm, chi phí nguyên liệu, lãi vay đều tăng cao. Hoạt động xây dựng gặp nhiều khó khăn do vốn vào lĩnh vực bất động sản bị kiểm soát chặt chẽ.

Doanh nghiệp thiếu vốn, đối mặt với chi phí lãi vay cao, việc tiếp cận vốn vay khó khăn. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong 4 tháng giảm 2% so với cùng kỳ (gần 78.900 doanh nghiệp). Doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 25,1% (77.000 doanh nghiệp).

Chính phủ nhận định, thực tế trên tăng thêm áp lực đối với doanh nghiệp để duy trì hoạt động sản xuất. Đặc biệt, tình hình doanh nghiệp rút khỏi thị trường có thể diễn biến phức tạp, khó khăn thêm.

Mặt khác, áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là đối với doanh nghiệp bất động sản trong những tháng đầu năm, cả năm và năm 2024 rất lớn.

Theo báo cáo của Chính phủ, năm 2023, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn khoảng 284 nghìn tỷ đồng (doanh nghiệp bất động sản chiếm khoảng 40%), năm 2024 khoảng 363 nghìn tỷ đồng (doanh nghiệp bất động sản chiếm khoảng 30%).

Đặc biệt, Chính phủ cho biết đã xuất hiện tình trạng một số doanh nghiệp lớn hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực phải bán tài sản với giá trị thấp, bị mua lại hoặc sáp nhập để giảm bớt khó khăn về dòng tiền, duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, tình trạng nhiều doanh nghiệp ở các ngành nghề, địa phương cắt giảm đơn hàng diễn ra từ quý IV/2022 và tiếp tục tiếp diễn sang quý I/2023, dẫn đến hàng trăm ngàn người lao động bị giảm giờ làm, mất việc làm, nhất là tại các khu công nghiệp, ảnh hưởng tới đời sống của người lao động.

Với thực trạng trên, Chính phủ đánh giá áp lực điều hành kinh tế vĩ mô gia tăng cả về chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, bởi yêu cầu vừa phải kiểm soát lạm phát, vừa phải giảm mặt bằng lãi suất hỗ trợ sản xuất kinh doanh, đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Về giải pháp, Chính phủ cho biết tiếp tục điều hành chính sách tài khóa trọng tâm, hỗ trợ doanh nghiệp, người dân để giảm áp lực chi phí đầu vào, thúc đẩy sản xuất, thu hút đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, đồng thời sẽ tiếp tục xem xét hạ lãi suất, ổn định mặt bằng lãi suất cho vay, hướng dòng vốn vào sản xuất, các ngành là động lực tăng trưởng, nâng cao khả năng tiếp cận vốn; có chính sách tài khóa, nhất là về thuế, phí, lệ phí, chính sách tiền tệ, vĩ mô khác để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh....

Chính phủ cũng cho biết sẽ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu gắn với thanh tra, giám sát và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; siết chặt kỷ luật, khắc phục tình trạng né tránh trách nhiệm trong một bộ phận đội ngũ cán bộ, công chức.