Đến hẹn lại… thiếu

Thực tế, vào thời điểm đó những năm gần đây, các KCN trên địa bàn thành phố luôn rơi vào cảnh thiếu hụt lao động trầm trọng. Mặc dù, các DN đã giăng đầy băng-rôn, thông báo tuyển dụng, nhưng số lượng nhân công tuyển được rất hạn chế, dẫn đến sản xuất, kinh doanh ngưng trệ.

DN dệt may thường có nguy cơ thiếu hụt lao động sau dịp tết cổ truyền

Tình trạng thiếu lao động càng phức tạp hơn đối với những DN cần nhiều công nhân phổ thông như, dệt may, da giày, thủy sản... Đơn cử, ngay sau Tết Nguyên đán Ất Mùi 2015, tại phiên giao dịch việc làm đầu tiên sau Tết do Trung tâm dịch vụ việc làm TP. Đà Nẵng tổ chức, rất nhiều DN thuỷ sản, dệt may, điện tử đăng ký tuyển dụng với số lượng lên đến hàng nghìn công nhân.

Trong tổng số gần 1,6 nghìn chỉ tiêu tuyển dụng, có đến hơn 1,3 nghìn vị trí là lao động phổ thông và chỉ có gần 300 lao động có tay nghề.  CTCP Thủy sản và Thương mại Thuận Phước, cần  tuyển 500 nữ lao động phổ thông, 500 nữ lao động thời vụ. Tuy nhiên, số lao động DN này tuyển được là rất ít.

Tuy thế, thiếu là còn may, nhiều DN dệt may sau khi đã ký hợp đồng gia công nhưng vào thời điểm sau Tết âm lịch thì không có nhân công để hoàn thành, đành chịu hủy bỏ và nộp phạt. Chuyện hủy hợp đồng thì nhỏ nhưng mất uy tín của DN là chuyện rất lớn.

Nguyên nhân chính dẫn đến điều này, là bởi tâm lý “nghỉ nướng” của nhiều lao động. Sau một khoảng thời gian làm việc liên tục, nhiều công nhân có xu hướng về quê nghỉ ngơi một thời gian rồi mới quay trở lại thành phố để làm việc. Trong khi đó, nhiều nhà máy, xí nghiệp ở Đà Nẵng từ khoảng mùng 8 tháng Giêng đã bắt đầu hoạt động trở lại.

Ngoài tâm lý này, một số công nhân còn có tâm lý “nhảy việc” sau kỳ nghỉ Tết. Bởi, đây là thời điểm người lao động có thể chọn DN, vị trí làm việc với mức lương, chế độ đãi ngộ tốt hơn nơi cũ. Bên cạnh đó, còn do nhiều DN đã mở các xí nghiệp vệ tinh ở ngay các vùng quê để thu hút lao động. Do vậy, sau Tết với tâm lý muốn làm việc gần nhà, nhiều công nhân đã xin vào làm việc tại đây mà không quay lên thành phố.

Ngoài ra, còn có tình trạng các DN có biểu hiện chèn ép người lao động như hạ đơn giá, tăng giờ, tăng ca làm việc nhưng trả lương thấp… Do vậy, sau khi nghỉ Tết, nhiều người lao động cũng “chuồn” luôn, không quay trở lại làm việc. Trước thực trạng khan hiếm lao động sau dịp tết, đại diện một DN tại KCN Hoà Cầm đã phải thừa nhận, thật khó yêu cầu các công nhân ra Tết đi làm đúng ngày trong khi lương, thưởng trong dịp tết cũng còn nhiều hạn chế như hiện nay…

“Giữ chân” từ trước tết

Để “chữa cháy”, những năm trước đây ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, nhiều DN trên địa bàn TP. Đà Nẵng đã tổ chức về các vùng quê ở Quảng Nam, Quảng Ngãi hay Thừa Thiên - Huế để “tuyển quân”.

Với những DN lớn trên địa bàn cần nhiều công nhân như CTCP Dệt may 29/3, CT TNHH Fujikura Automotive Việt Nam, CTCP XNK Thủy sản miền Trung hay CTCP Thủy sản và Thương mại Thuận Phước, ngoài việc chú trọng tuyển lao động từ nhiều địa phương, còn đưa ra mức lương với chế độ đãi ngộ làm việc khá hấp dẫn…

Rút kinh nghiệm từ những năm trước, năm nay không ít DN từ trong Tết Nguyên đán Bính Thân đã tổ chức đăng ký tuyển dụng lao động với các cơ quan chức năng. Đặc biệt, để “giữ chân” người lao động từ trước Tết cổ truyền, nhiều DN còn đưa ra mức thưởng Tết, cùng nhiều chế độ đãi ngộ hấp dẫn.

Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP. Đà Nẵng, thống kê tại 381 DN cho thấy mức thưởng Tết Nguyên đán cao nhất năm nay là 200 triệu đồng/người, thuộc về một DN cổ phần, có vốn góp của Nhà nước.

Như vậy, đến thời điểm này so với năm ngoái, mức thưởng này thấp hơn 100 triệu đồng. Nhìn chung, mức thưởng tết năm nay ở Đà Nẵng giảm hơn so với năm ngoái. Song, chủ yếu giảm ở các vị trí quản lý, lao động gián tiếp… còn tại nhiều DN, người lao động lại có mức thưởng Tết cao hơn những năm trước. Đây có thể là một “chiêu” để níu kéo người lao động của DN.

Ông Lê Duy Lương, Giám đốc nhân sự, CT TNHH Điện tử Poster Đà Nẵng (KCN Hoà Cầm) cho biết, DN có kế hoạch thưởng Tết cho người lao động khá hơn những năm trước. Với khoảng hơn 9 nghìn lao động, trong đó đa phần ở ngoại tỉnh, DN vẫn thưởng 1,5 tháng lương/người. Đồng thời, tổ chức công đoàn cũng hỗ trợ thêm một phần quà trị giá 300 nghìn đồng/người.

Bên cạnh, việc thưởng tết “ấm” hơn mọi năm, để giữ chân người lao động, các DN còn tìm đủ cách để trả hết lương từ trong Tết, tránh tình trạng nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội… Theo ông Ngô Văn Sang, Phó trưởng phòng Lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP. Đà Nẵng), khảo sát tại gần 400 DN thì ít có nơi nào nợ lương người lao động.

Trong khi, năm ngoái vào dịp cận Tết Nguyên đán, vẫn có đến 6 DN còn nợ lương của người lao động… Bên cạnh đó, để “giữ chân” được người lao động, ông Lý Đình Quân, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ DNNVV TP. Đà Nẵng cho rằng, các DN nên hỗ trợ tiền tàu xe 2 chiều cho người lao động ở xa; Phối hợp với tổ chức công đoàn tổ chức nhiều hoạt động cho người lao động trong ngày làm việc đầu năm… Những điều này cũng góp phần giúp họ phấn khởi trở lại làm việc đầy đủ, đúng thời gian quy định…

Dù còn nhiều yếu tố tác động, song việc người lao động đều được nhận lương và mức thưởng cao hơn các năm trước, có thể sẽ khiến tình trạng DN ở Đà Nẵng khan hiếm lao động sau dịp Tết cổ truyền năm nay đỡ trầm trọng hơn những năm trước.