Theo tính toán, chi phí nhiên liệu chiếm khoảng 20 - 30% tùy từng loại xe, chất lượng xe trong tổng cơ cấu giá cước. Nguyên nhân được các DN vận tải đưa ra cho việc chây ì giảm giá cước là giá xăng thường giảm nhỏ giọt nên họ phải chờ một mức giảm đủ lớn mới có thể điều chỉnh giá. Mỗi lần điều chỉnh, DN phải in ấn lại bảng niêm yết giá, kẹp chì lại đồng hồ… mất thời gian và chi phí. Ngoài ra, việc phí đường bộ BOT sẽ tăng từ 1/6 cũng là lý do khiến DN chần chừ giảm giá. Theo quy định tại Nghị định 109/2003/NĐ-CP, nếu DN chậm giảm giá 5 ngày so với quy định sẽ bị xử phạt hành chính từ 5 - 8 triệu đồng. Tuy nhiên, mức phạt này, theo các chuyên gia là quá nhẹ, không đủ sức răn đe. Hiện, Sở Tài chính Hà Nội đã kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi quy định này cho phù hợp với thực tế. Sau khi kiểm tra, Sở sẽ tổng hợp báo cáo kê khai giá cước của các DN để có biện pháp xử lý nghiêm đơn vị vi phạm.
Về phía Bộ Tài chính, ngày 5/1 đã có công văn gửi sở Tài chính các tỉnh, TP yêu cầu phối hợp với sở GTVT và các cơ quan liên quan tiếp tục tăng cường quản lý giá cước vận tải bằng xe ô tô tại địa phương. Đồng thời, Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị thường xuyên tổng hợp báo cáo về diễn biến tình hình giảm giá cước và kết quả thanh tra, kiểm tra giá cước.
Đặc biệt, dịp Tết Bính Thân 2016, Bộ cũng đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp với sở GTVT, UBND cấp quận, huyện tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện kê khai giá, niêm yết giá cước và việc thu giá cước theo đúng giá niêm yết. Trong đó, chú trọng theo dõi sát diễn biến giá xăng, dầu để kiểm tra, yêu cầu các đơn vị kinh doanh vận tải bằng ô tô rà soát giá nhiên liệu hiện hành với giá nhiên liệu trong phương án kê khai liền kề trước để kê khai lại giá cước vận tải phù hợp với xu hướng giảm giá nhiên liệu. Ngoài ra, các cơ quan phải có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, lợi dụng lượng hành khách tăng để tăng giá ở mức cao mà không thực hiện việc kê khai, niêm yết; công bố công khai đơn vị, cá nhân có hành vi vi phạm và hình thức xử lý trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Mức phạt nhẹ không đủ sức răn đe, lợi nhuận từ cước vận tải ở mức cao đã khiến các DN vận tải bất chấp các chỉ đạo thiếu quyết liệt từ Bộ Tài chính đến Sở Tài chính các địa phương để “neo” giá cước. Cuối cùng, người dân luôn là người chịu thiệt thòi vì phải chịu những khoản chi phí phi lý. Đã đến lúc các ngành phải vào cuộc thật sự, tránh tình trạng công văn chỉ đạo “suông”, để giá cước vận tải trở về với thực tế, giảm gánh nặng cho người dân.
