Mặc dù, Bộ LĐ-TB-XH đã có quy định rõ ràng về tổng mức phí là lao động VN sang Đài Loan làm việc phải bỏ ra là 4.500 USD. Tuy nhiên, hầu hết lao động vẫn phải chi ở mức cao hơn khoảng 2.000 USD. Đây là lý do, Bộ LĐ-TB-XH vừa ra quy định, tạm dừng hoạt động cung ứng và tiếp nhận lao động VN sang làm việc tại Đài Loan (Trung Quốc) đối với 14 công ty xuất khẩu lao động VN và 11 công ty môi giới Đài Loan vì có hành vi vi phạm, từ ngày 20/2/2014. Thời gian tạm dừng từ 20 – 60 ngày, tùy theo mức độ vi phạm.

Theo ông Nguyễn Lương Trào - Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu lao động VN (VAMAS), Đài Loan là thị trường lao động quan trọng của VN với tổng số lao động đưa đi trong năm 2013 hơn 46.000 người, chiếm hơn 50% tổng số lao động ra nước ngoài làm việc. Tổng chi phí người lao động phải trả để sang Đài Loan làm việc tăng nhanh trong mấy năm trở lại đây.

Việc phải bỏ ra một số tiền quá lớn, cùng với đó là tiền nợ lãi phải trả ở quê nhà luôn là một sức ép lớn đối với các lao động VN. Đây là một trong những lý do chính khiến, lao động của VN tại Đài Loan hay phá bỏ hợp đồng ra ngoài làm thêm để nhanh chóng kiếm tiền trả nợ.

Ông Nguyễn Xuân An - Tổng thư ký VAMAS cho biết, mức phí trước khi đi của lao động sang Đài Loan thường khoảng 6.000- 6.500 USD/người. Trong khi đó, các hợp đồng cung ứng lao động sang Đài Loan được Cục Quản lý lao động ngoài nước thẩm định trong tháng 1 vừa qua hầu hết chi ghi mức phí trước khi đi của người lao động dao động từ 3.500 - 3.800 USD/người.

Với quy định tổng chi phí đi làm việc tại Đài Loan không quá 4.500 USD, người lao động sang Đài Loan làm việc vẫn đang phải chịu các chi phí cao hơn rất nhiều. Các công ty XKLĐ VN và Cty môi giới Đài Loan luôn tìm mọi cách "lách luật" để thu phí cao hơn. Theo thống kê của Bộ LĐ-TB-XH, đây cũng là thị trường có tỷ lệ người lao động vi phạm hợp đồng, ra ngoài làm việc và cư trú bất hợp pháp cao chỉ sau Hàn Quốc... Tình trạng nêu trên đã và đang ảnh hưởng xấu đến việc phát triển thị trường xuất khẩu lao động, gây thiệt hại cho người lao động.

Việc chấn chỉnh hoạt động đưa lao động VN đi làm việc tại Đài Loan đã được Bộ LĐ-TB và XH triển khai từ đầu năm 2012. Trong năm 2013, Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng đã tạm dừng hoạt động của 18 công ty XKLĐ vì thu phí của người lao động sai quy định.

Trong những năm qua, Đài Loan là thị trường xuất khẩu lao động trọng điểm của VN, khi luôn tiếp nhận hơn 50% số lao động VN ra nước ngoài làm việc. Đặc biệt, việc Đài Loan tạm dừng tiếp nhận lao động Phi-li-pin sang làm việc trong thời gian tới, có thể coi là cơ hội tốt cho người lao động VN. Năm 2014, Bộ LĐ-TB-XH cũng quy định chi phí đi làm việc tại Đài Loan sẽ giảm xuống không quá 4.000 USD và sẽ xem xét điều chỉnh chi phí giảm dần theo từng năm để tạo điều kiện cho người lao động. Theo bà Hoàng Kim Ngọc, quyết định tạm dừng để chấn chỉnh hoạt động cung ứng và tiếp nhận lao động VN sang làm việc tại Đài Loan đối với một số công ty XKLĐ và công ty môi giới thể hiện sự kiên quyết trong việc tạo dựng môi trường xuất khẩu lao động tốt hơn trong thời gian tới. Đó là điều cần thiết đối với cả cơ quan quản lý, doanh nghiệp lẫn người lao động

14 DN Việt Nam bị xử phạt gồm: Cty CP xuất nhập khẩu tổng hợp và chuyển giao công nghệ Việt Nam (Vinagimex), TCty CP thương mại xây dựng (Vietracimex), Cty CP cung ứng nhân lực và thương mại Vietcom (Vietcom Human), Cty CP hữu nghị Bắc Giang, Cty Vận tải biển và xuất khẩu lao động Isalco, Cty xuất khẩu lao động Vinamotor, Cty Phu Tho Co, Cty đào tạo và cung ứng nhân lực Letco, Trung tâm hợp tác nhân lực quốc tế Emico, Cty CP Simco Sông Đà, C ty CP nhân lực quốc tế và thương mại Sông Hồng (Song Hong Im), Cty CP cung ứng nhân lực quốc tế Polimex (Polimex HR), Cty Vicm Co, Cty Cienco 8.

Các Cty môi giới Đài Loan bị tạm dừng hoạt động gồm: Cty Chính Cách, Cty Tam Hòa, Cty Triển Lâm, Cty Hâm Thụy, Cty Liên Dương, Cty Điền Gia, Cty Lợ Thiên, Cty Nam Á, Cty An An, Cty Lực Thông, C ty Vịnh Ngạn.

Hiện nay, tình trạng vi phạm trong hoạt động đưa lao động VN đi làm việc tại nước ngoài diễn ra khá phổ biến không chỉ riêng thị trường lao động Đài Loan. Chính phủ đã ban hành Nghị định 95/2013/NĐ-CP ngày 22/8/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động VN đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Theo đó, DN XKLĐ nếu vi phạm có thể bị xử phạt tới 200 triệu đồng.

Ngoài ra, để chấn chỉnh tình trạng lao động VN bỏ trốn, ngày 27/1/2014, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 09/NQ-CP. Theo đó, hạn cuối cùng để áp dụng xử phạt tiền đối với lao động VN làm việc ở nước ngoài bỏ trốn khỏi nơi làm việc theo hợp đồng hoặc ở lại nước ngoài trái phép sau khi hết hạn là ngày 10/3/2014. Sau thời hạn này, nếu những lao động Việt Nam không tự nguyện về nước thì sẽ áp dụng phạt tiền với mức phạt lên tới 100 triệu đồng.

Khổ thân người “biệt xứ”