Luật đất đai mới và các văn bản liên quan đến việc thu hồi đất và tính giá đất rườm rà, phức tạp thiếu tính thực tiễn, việc tính giá đền bù đôi khi chưa sát với thực tế. Nhà nước cần có chính sách cũng như ban hành giá đất đền bù hợp lý sát với thực tiễn, công tác tái định cư hợp lý.

Nội dung quy định về xác định giá đất tính bồi thường và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Luật Đất đai năm 2013, Nghị định số 44/2014/NĐ-CP, Nghị định số 47/2014/NĐ-CP, Nghị định số 01/2017/NĐ-CP do Bộ Tài nguyên và Môi trường báo cáo Chính phủ, Quốc hội ban hành. Đồng thời tại Nghị định số 36/2017/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm xây dựng và báo cáo cấp có thẩm quyền ban hành chính sách về giá đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng; đồng thời hướng dẫn những vướng mắc về chính sách này. Vì vậy, kiến nghị của Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Lạng Sơn nêu trên thuộc chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài nguyên và Môi trường. 

- Bộ tài nguyên và môi trường:

Luật Đất đai năm 2013 được Quốc hội khoá XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 29 tháng 11 năm 2013 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2014; trong đó có nhiêu nội dung đổi mới về trình tự, thủ tục thu hồi đất, giá đất, bồi thường, hỗ ừợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Cụ thể như sau:

• về trình tự, thủ tục thu hồi đất: Luật đất đai năm 2013 đã quy định cụ thể trình tự, thủ tục thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; phát ừiển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo hướng công khai minh bạch và dân chủ. Người dân có đất thu hồi được tham gia vào quá trình xây dựng, phê duyệt và tổ chức thực hiện Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Nhà nước có trách nhiệm công bố công khai nội dung Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư từ bước dự thảo cho đến sau khi được phê duyệt; có ừách nhiệm tiếp thu, giải trình cụ thể ý kiến góp ý của nhân dân.

• Bên canh đó, Luật đất đai năm 2013 cũng đã quy định cụ thể trình tự, thủ tục cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc; thực hiện cưỡng chế quyết định thu hồi đất đối với các trường hợp người sử dụng đất không chấp hành quy định pháp luật về đất đai.

  về giá đất tính bồi thường: Để bảo đảm giá đất phù hợp với giá phổ biến trên thị trường, Luật đất đai năm 2013 đã quy định giá đất tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là giá đất cụ thể của loại đất thu hồi đo ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thòi điểm quyết định thu hồi đất; cơ quan tham mưu cho ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giá đất được thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để thực hiện. Việc thực hiện xác đinh giá đất cụ thể được thực hiện theo quy trình chặt chẽ từ điều tra, khảo sát xác định giá đất, áp dụng phương pháp đinh giá đất phù họp, thông qua Hội đồng thấm định giâ đất trước khi trình ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định giá đất.

  Trên cơ sờ các quy định của pháp luật về giá đất tại Luật đất đai, Nghị định số 44/2014/NĐ-CP và Thông tư số 36/2014/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường, ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã quyết định giá đất tính bồi thường phù họp hơn với giá đất phổ biến trên thị trường, bào đảm tốt hơn quyền lợi của người có đất thu hồi ữánh khiêu kiện về đất đai. Một số địa phương đã tổ chức làm tốt công tác định giá đất cụ thể, lồng ghép việc xác định giá đất cụ thể ừong quy trình thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng và thực hiện thông qua hình thức thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất thực hiện.

  về bồi thường, hỗ trợ: Luật đất đai năm 2013 đã quy định cụ thể nguyên tắc bồi thường về đất, nguyên tác hỗ trợ, nguyên tắc bồi thường thiệt hại về tài sản; quy định việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng, trường hợp không có đất để bồi thường thì bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi tại thời điểm quyết định thu hồi đất; quy định cụ thể điều kiện được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Ngoài ra trong pháp luật về đất đai cũng có quy định giao cho chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh được hỗ trợ trong trường hợp đặc biệt cho phù hợp với tình hình cụ thể từng địa phương và quyền lơi giữa các đối tượng sử dụng đất
• về tái định cư: Luật đất đai đã quy định đối với các trường họp phải di chuyển chỗ ở mà không còn nơi ở nào khác thì được bô trí tái định cư và ưu tiên bố trí tái (tịnh cư tại chỗ; nếu tiền bồi thường không đủ để mua một suất đất tái định cư tối thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ tiền đủ để mua một suất đất tái định cư tối thiểu. Khu tái định cư tập trung phải xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, bảo đảm tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, phù hợp với điều kiện, phong tục, tập quán của từng vùng, mièn. Việc thu hồi đắt ở chi được thực hiện sau khi hoàn thành xây dựng nhà ở hoặc cơ sở hạ tâng của khu tái định cư

• Những đổi mới về thu hồi đất, giá đất, bồi thường, hỗ ừợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã góp phần làm cho việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện công khai, dân chủ, bảo đảm lợi ích hợp pháp cho người có đất thu hồi; góp phần giảm khiếu kiện trong bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đáp ứng yêu cầu tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế, xã hội trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

  Tuy nhiên, trên thực tế, việc tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật ở một số nơi vẫn chưa tốt. Còn có tình ừạng xác định giá đất để bồi thường còn thấp hơn so với thị trường hoặc không có thông tin, thông tin không đầy đủ về giá đất trên thị trường dẫn tói khiếu nại, khiếu kiện.

  Trong thời gian tới, để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, đồng thời đảm bảo ổn định đời sống cho người có đất bị thu hồi, hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang được Chính phủ giao rà soát, tổng kết thi hành Luật Đất đai sửa đổi Luật Đất đai để khắc phục những bất cập, khó khăn phát sinh trong thực tiễn thi hành luật ừong thời gian qua.