Đến nay, khi các hộ dân làm hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì được địa phương cho biết sẽ thu lại đất để lập quy hoạch mới và thực hiện đấu thầu quyền sử dụng đất thời hạn 5 năm/lần.
Các hộ dân cho rằng chính quyền địa phương giải quyết như vậy không thỏa đáng. Đại diện các hộ dân, ông Thành đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết để bảo đảm quyền lợi cho người dân.
Về vấn đề này, UBND huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa trả lời như sau:
Không có cơ sở cấp đất ở tại khu vực nuôi trồng thủy sản
Năm 1993, 31 hộ dân xã Hoằng Phong đi làm kinh tế tại khu vực Đồng tôm nội đê xã Hoằng Phong (hình thức giãn dân) theo Quyết định điều động của Chi cục điều động LĐDC-KTM tỉnh và quyết định của UBND huyện Hoằng Hóa.
Trên cơ sở các Quyết định của tỉnh và UBND huyện, UBND xã Hoằng Phong tổ chức ký hợp đồng giao khoán đất nuôi trồng thủy sản với các hộ dân, thời hạn 20 năm (1993 - 2013). Trong hợp đồng có ghi, UBND xã đề nghị UBND huyện cấp cho mỗi hộ 1.000 m2 đất ở.
Trong quá trình thực hiện việc cải tạo đồng nuôi trồng thủy sản một số hộ bỏ về, một số hộ chuyển nhượng hợp đồng cho hộ khác; một số hộ tiến hành sản xuất trên diện tích đất thầu và xây dựng nhà ở tại đồng nuôi trồng thủy sản.
Năm 2004, 22 hộ dân xã Hoằng Phong có đơn khiếu nại một số nội dung (trong đó có nội dung đề nghị được cấp đất ở tại khu vực thầu nuôi trồng thủy sản), UBND huyện đã thành lập Đoàn Thanh tra giải quyết khiếu nại; kết quả (tại Báo cáo số 08/BC/TTr ngày 25/2/2004) kết luận: Việc đòi cấp đất ở của các hộ dân là không phù hợp với quy định của pháp luật vì khu vực này không được xã Hoằng Phong quy hoạch đất ở giai đoạn 2000 - 2010; hơn nữa khu vực trên đã được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt quy hoạch vùng nuôi tôm công nghiệp tại Quyết định số 2069/QĐ-CT ngày 25/6/2002. Từ đó, các hộ không có ý kiến thắc mắc gì khác.
Đến năm 2013, có 23 hợp đồng nuôi trồng thủy sản của các hộ hết thời hạn, UBND xã Hoằng Phong tổ chức ký lại hợp đồng với 15 hộ; 1 hộ đi làm ăn xa nhà, còn hộ ông Thành và 6 hộ không ký hợp đồng với lý do các hộ yêu cầu UBND xã phải đề nghị cấp có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở cho các hộ tại khu vực nêu trên và phải ký hợp đồng nuôi trồng thủy sản lâu dài thì 7 hộ mới ký lại hợp đồng.
Mặc dù đã được cấp xã, UBND huyện Hoằng Hóa giải quyết, giải thích, trả lời, động viên nhiều lần nhưng hộ ông Như, ông Thành và 5 hộ dân không thực hiện mà tiếp tục gửi đơn đến UBND huyện về việc đề nghị được cấp đất ở.
Ngày 15/5/2014, UBND huyện, các phòng, ngành huyện, Thường trực Đảng ủy, HĐND, UBND xã, MTTQ và các Đoàn thể xã Hoằng Phong tổ chức hội nghị làm việc với hộ ông Như và 6 hộ dân có đơn.
Trên cơ sở kết quả làm việc, căn cứ quy định của pháp luật, UBND huyện đã ban hành Thông báo số 708/TB-UBND ngày 2/6/2014, tại mục 3 của Thông báo có ghi: "Việc đề nghị cấp đất ở của các hộ tại khu vực này là không có cơ sở... Nếu hộ nào chưa có đất ở thì đề nghị các hộ phải làm đơn xin đất ở gửi về UBND xã để được xem xét, giải quyết theo quy định".
Không đồng ý với Thông báo số 708/TB-UBND nêu trên, tháng 8/2014, các hộ dân này tiếp tục gửi đơn đến UBND huyện, tỉnh. Ngày 16/9/2014, Thanh tra huyện làm việc với 7 hộ dân, sau khi được giải thích, hướng dẫn các quy định của pháp luật, các hộ dân đã gửi đơn đến Tòa án.
Vụ việc đã được Tòa án nhân dân huyện Hoằng Hóa, Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa thụ ký và xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, trong mục 1, phần Quyết định của Bản án phúc thẩm nêu rõ: "Bác đơn khởi kiện của những người có tên trên về yêu cầu hủy mục 3 Thông báo số 708/TB-UBND ngày 2/6/2014 của UBND huyện Hoằng Hóa về giải quyết đất ở cho các hộ".
Tuy nhiên, các hộ dân không thực hiện Bản án của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, tiếp tục làm đơn gửi đến cấp tỉnh và Ban Tiếp công dân Trung ương. UBND huyện Hoằng Hóa đã ban hành văn bản báo cáo Ban Tiếp công dân Trung ương kết quả giải quyết đơn của 7 hộ dân và trên cơ sở xem xét hồ sơ quá trình giải quyết vụ việc của xã Hoằng Phong, UBND huyện Hoằng Hóa, ngày 25/2/2016, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Thông báo số 31/TB-UBND về tình hình tiếp công dân định kỳ tháng 2/2016 và ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND tỉnh về từng vụ việc cụ thể.
Theo đó, đối với nội dung đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở của các hộ dân xã Hoằng Phong nêu trên, vụ việc đã được Tòa án nhân dân huyện Hoằng Hóa, Tòa án nhân dân tỉnh thụ lý giải quyết cơ quan hành chính Nhà nước không thụ lý giải quyết.
Ký hợp đồng nuôi trồng thủy sản 5 năm/lần là đúng quy định
Khu đất theo đơn của ông Thành nêu (đã được xã, UBND huyện, Tòa án huyện, tỉnh thụ lý, giải quyết, bản án đã có hiệu lực pháp luật) không được xã Hoằng Phong quy hoạch đất ở giai đoạn 2000 - 2010, giai đoạn 2011 - 2020 và đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch vùng nuôi tôm công nghiệp, nên việc các hộ đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở tại khu vực trên là không có cơ sở.
Thực hiện Thông báo số 708/TB-UBND ngày 2/6/2014 của UBND huyện và tình hình thực tế của địa phương, UBND xã Hoằng Phong đã đề nghị các gia đình sinh hoạt bình thường, ổn định đời sống và giữ nguyên hiện trạng, không được cơi nới, xây dựng mới bất cứ hạng mục công trình gì trên diện tích đất nuôi trồng thủy sản. Đồng thời yêu cầu 7 hộ (trong đó có hộ ông Thành) ký lại hợp đồng nuôi trồng thủy sản đối với đất công ích là 5 năm (vì hợp đồng các hộ đã hết hạn năm 2013) theo quy định tại Điều 72 Luật Đất đai năm 2003 và Điều 74 Nghị định 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ, nay là Điều 132 Luật Đất đai năm 2013, nhưng các hộ không thực hiện, mà đề nghị cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và ký hợp đồng lâu dài đối với khu đất trên là không thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và các văn bản hướng dẫn của Nhà nước.
Như vậy, việc UBND xã Hoằng Phong đề nghị các hộ ký lại hợp đồng nuôi trồng thủy sản thời hạn 5 năm/lần là thực hiện theo Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013 (có hiệu lực thi hành từ 1/7/2014), không phải như đơn ông Thành nêu là UBND xã Hoằng Phong thu lại đất thầu nuôi trồng thủy sản của các hộ để lập quy hoạch mới và thực hiện đấu thầu 5 năm/lần.
Hiện nay, UBND huyện giao UBND xã Hoằng Phong tiếp tục phối hợp với MTTQ và các tổ chức Đoàn thể giải thích, hướng dẫn để hộ ông Thành và 6 hộ dân thực hiện theo quy định của pháp luật và thông báo cho các hộ có nhu cầu về đất ở thì làm đơn gửi về UBND xã để được xem xét, giải quyết theo quy định của Nhà nước.